Vastaa Viestiin

Landman e.a. beroepen in de landbouw

Voor doelstellingen van dit forum, zie : 'Mensen van vlees en bloed' in het klembord.
jrousseau12
male
Viestit: 182
Sisääntulotila: Graafinen
Selailu: Graafinen
Tarkastele heidän sukupuutaan.
Dag,
Wat is het verschil tussen een landman en een landbouwer?
mvg
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Viestit: 2598
Sisääntulotila: Graafinen
Selailu: Graafinen
Tarkastele heidän sukupuutaan.

Re : Landman?

Viesti Kirjoittaja greetjepittery »

Goede avond,
De 'landmannnen' in mijn stamboom hebben meer grond (in eigendom of als pachter) dan de 'landbouwers'.  Ze werken met een aantal knechten en meiden, m.a.w. ze zijn rijker dan de 'landbouwers'.  Dat noteer ik voor West-Vlaanderen, maar... de scheiding is niet altijd zo strikt en... met deze is zeker niet alles gezegd.  Nog enkele andere collega's (ev. van andere streken) aan het woord horen zou interessant zijn.
mvg, Greta
rarickx1
male
Viestit: 4

Re : Landman?

Viesti Kirjoittaja rarickx1 »

Ziehier mijn bedenkingen: In mijn opzoekingen in de stamboom mijn grootouders in West Vlaanderen, kom ik vaak het beroep "Landman" tegen, en volgens , in de jaren 1800 komt dat meer voor in Burgelijke -Gemeente registers voor en betekend " Landbouwer". Kan zoals op vele pachthoven, met meerdere paarden, waren dan ook meerdere knechten, zoals paardenknechten of voermannen aangesteld, maar ook dienstmeiden ook maagden genaamd ( denk maar aan het liedje "Tinneke  van Heule"). En aan het aantal paarden werd de grote van het pachthof of boerderij aangeduid, waardoor de boer meer aanziet had, was vaak ook burgemeester van het Dorp.

Bij mijn opzoekingen naar de stamboom van mijn echtgenote, in Brabant , spreekt men van een "Hereboer"die ook weer zoals hierboven aangehaald meerdere paarden, maar ook knechten en dienstmeiden hadden? Nu is het zo dat een "Hereboer" wel grote landerijen bewerken,
maar niet zijn eigendom was, maar wel van klooster , zoals "Het Hof Termunckt ook monikkenhof, genaamd. De poort ervan staat nog in het park van Tervuren. Dat domein  was eigendom van de abdij van Park, bij Leuven. De aangehaald Hereboer was ook cencuur of ontvanger van de cijnzen in de jaren rond 1671. Tot daar mijn opzoekingen.

Robert
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Viestit: 2598
Sisääntulotila: Graafinen
Selailu: Graafinen
Tarkastele heidän sukupuutaan.

Re : Landman?

Viesti Kirjoittaja greetjepittery »

Biezonder interessant de bijdrage van Robert A.! Ook in de POLDERS komt de naam HERENBOEREN voor en deze behoren ook aldaar tot de grootste boeren van het dorp (denk bvb maar aan 'boer Coene' uit "de heren van Zichem") - meer nog - ik stel vast dat een aantal van hen ook burgemeester of schepen waren in hun dorp.  Mijn overgrootvader bvb die een dorpskombewoner was en 'neringdoener', heeft het nooit verder geschopt dan schepen omdat... de herenboeren toen de beste 'postjes' hadden (want hadden meest kiezers achter zich door grote percentage 'boeren').  Uniek in het piepkleine poldorpje Lapscheure is dat al die rijke Polderboeren in de kerk zelf werden begraven!  Op mijn GNN-site, onder familiekroniek, kan je het relaas lezen van de gloriejaren en... de afgang van zo'n geslacht van herenboeren... Kort hier : de termen 'herenboer' en 'landman' kwamen (in de Polders) vooral voor in de 19°E, toen de graanprijzen hoog waren, de tijd van de 'hectarenuitbreiders'.  Maar, na 1890 kelderden de graanprijzen wegens de concurrentie op de internationale markt (U.S.A. en Donaulanden).  Dit alles werd onderzocht door mijn heeroom die ook agronoom was (en... die mij de liefde voor 't vak leerde met zijn stamboomonderzoek, toen ik nog kind was).
Langs mijn paternele grootvader tel ik ook een aantal 'LANDMANNEN' in Leffinge (ook een Poldergebied) en... daar hebben we drie generaties lang burgemeesters-landmannen in de familie.
Collegiale groeten, Greta
PS - De lay-out van mijn familiekroniek is een 'misbaksel'.  De tekstverwerking met tabellen werd niet overgenomen van mijn oorspronkelijke tekst... Na signalering aan GNN werd mij gezegd dat er binnenkort ook werk zal gemaakt worden van de familiekroniek.
jrousseau12
male
Viestit: 182
Sisääntulotila: Graafinen
Selailu: Graafinen
Tarkastele heidän sukupuutaan.

Re : Landman?

Viesti Kirjoittaja jrousseau12 »

De benaming "hereboer" (die ik als landbouwkundig ingenieur in een vroegere leven kende zowel in West-vlaanderen als in Brabant en in de Limburg) lijkt me interessant in die mate dat het inhoudt dat er verdere opzoekingen over eigendommen nuttig zouden zijn om vooruit te gaan in een genealogie die meer betekent dan alléén een lijst van namen en data.
Beste dank aan iedereen!
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Viestit: 2598
Sisääntulotila: Graafinen
Selailu: Graafinen
Tarkastele heidän sukupuutaan.

Re : Landman?

Viesti Kirjoittaja greetjepittery »

Als reactie op uw laatste tekst toch ook vermeldenswaardig :
de INVENTARIS ONROEREND ERFGOED,
zo bvb het KUNSTPATRIMONIUM van de hoeven in de Zwinstreek (en zo veel andere streken),
met foto's en korte tekst + verdere verwijzingen. 
Ook digitaal op te vragen; is mij persoonlijk al erg dienstbaar geweest!
En voor (oer)oude grote boerderijen zijn er bvb de Penningkohiers (waarbij 'belastingen' voor een keer 'aangenaam' zijn).
mvg, Greta
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Viestit: 2598
Sisääntulotila: Graafinen
Selailu: Graafinen
Tarkastele heidän sukupuutaan.

Re : Landman?

Viesti Kirjoittaja greetjepittery »

Ter afronding parafraseer ik nog een gezaghebbende bron, die ik niet ga vermelden...
"Voor de begrippen LANDMAN en HERENBOER kan niet verwezen worden naar enige wetenschappelijke bronnen.  LANDMAN komt nogal wat voor in Staten van Goed, maar kan meestal niet gelijkgesteld worden met het begrip van HERENBOER, zijnde een boer-eigenaar van nogal wat grond, die behoorlijk zijn boterham verdiende in de landbouw zonder zelf zijn handen vuil te maken. 'Landmannen' kunnen meestal niet onder de kwalificatie 'herenboer'  geïndentificeerd worden. Besluit : onduidelijk omschreven begrip dat naargelang de lokatie  en/of de periode niet steeds dezelfde inhoud dekte."

En, nog een PS'je van mij (GP) : de term herenboer doet me zo'n beetje denken aan de aannemers van nu... Sommige (oudere) aannemers gaan hun werken inspecteren (vooraf, tijdens en na de uitvoering), zetten hun mannen aan 't werk en nemen de (kritieke) beslissingen.  Ook zo de herenboeren : het waren zij die beslisten wanneer gezaaid & geoogst werd en wie wat deed (denk maar aan de grote Vlaamse boerenromans van een Stijn Streuvels, Felix Timmermans e.a.).
wimdeckers
wimdeckers
Moderator
Viestit: 10857

Re : Landman?

Viesti Kirjoittaja wimdeckers »

Vergelijkbaar is de term landbouwer in Nederland. In geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten na 1811 treft men regelmatig deze term aan. Het begrip landbouwer is ruim te nemen. Aan de ene kant waren het de eigenaren van boerderijen en dus zelfstandigen en aan de andere kant waren het ook hun knechten die deze benaming meekregen in de akten. In een akte kon men zo iemand immers niet slechts knecht noemen, want dat was te onduidelijk.
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Viestit: 2598
Sisääntulotila: Graafinen
Selailu: Graafinen
Tarkastele heidän sukupuutaan.

Re : Landman?

Viesti Kirjoittaja greetjepittery »

Over LANDBOUWERS en BOEREN...
'Landbouwer' is naar ons algemene Vlaamse taalgevoel eerder het 'deftiger' en minder geladen woord voor 'boer'; denk maar aan die Vlaamse uitdrukkingen : 'boeremanieren', 'lompen boer' en een 'boer(ke) laten'...
In (de stamboom van) mijn eigen familie ondervonden... Van mijn maternele grootmoeder regelmatig als kind moeten horen : "Dat zijn boeremanieren!" (sommig 'onbeleefd' gedrag of een resem woorden zoals 'stutn' ofte boterhammen, 'bachtn' ofte het toilet, 'da vromens' i.p.v. 'die dame daar', enz.).  Vooral mijn broertje 'genoot' ervan om toch die 'verboden' woordjes er uit te flappen... Generatieslang was er weinig of geen vermenging tussen de landbouwersbevolking en de dorpskombewoners; respectievelijk een kwestie van (veel) grond doorgeven aan de volgende generatie en de beroepsgeheimen & vakkunde (van bvb een smid, brouwer of kuiper).  En zie, dankzij stamboomresearch kunnen vaststellen dat mijn maternele oma zowaar al eeuwenlang van overwegend dorpskombewoners afstamt, van zogenaamde 'neringdoeners'!  Vooral vanaf de 19°E zette de burgerbevolking zich af tegen de 'boeren', vond zich beter en begon zich bvb preuts & zedig te gedragen (komt niet uit religieuze middens, maar uit de bourgoisie); ook een getaande huidskleur was toen boers, 'wit' was toen hip!
Het is een feit dat al wie overwegend rootsdorpen (en geen stadjes of steden) in zijn stamboom heeft meestal ook een overwegende boerenbevolking noteert onder zijn voorouders.  Best om dan ook eens stil te staan, niet alleen bij de 'boerenbruiloft' van Breughel (interessant om te zien hoe mensen er uit zagen!), maar ook bij al die miserie & tegenslag die zij moesten ondergaan :
- jaren van misoogst & hongersnood (ook nu nog, maar er zijn wel allerlei subsidies!);
- jaren van ziektes, oorlog, rovers- en gangstersbendes....
Van dit alles zijn publicaties verschenen die je bvb op genealogische dagen op de kop kunt tikken of, met wat geluk ook al eens digitaal!  Geweten is bvb dat de boeren in Lissewege (W.Vl.) in de 17°E grote sommen moesten betalen om zich te laten beschermen tegen rondtrekkende gangsterbendes (waaronder muitende soldaten); zo ook een proces gelezen van een boer uit Damme (18°E) die 'vrijstelling van belasting' aanvraagt omdat zijn velden door een leger soldaten waren leeggeplunderd (en toch moest ie betalen!), enz.  Nee, het leven van onze voorouders zag er belange zo fraai & clean niet uit als onze mooie GNN-site!
Wie breit nog een vervolg aan dit boerenepos uit mijn familiekroniek?
vanwege een nazate van een 'boeroloog' (=lb.scheik.ir.; mijn vader verstond de edele kunst van zelfrelativering, vandaar),  Greta
wimdeckers
wimdeckers
Moderator
Viestit: 10857

Re : Landman?

Viesti Kirjoittaja wimdeckers »

Ik kwam in Limburg naast landbouwer ook ackerman en halfman tegen. Bij een ackerman kan ik me nog iets voorstellen, maar wat is nu weer een halfman ?
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Viestit: 2598
Sisääntulotila: Graafinen
Selailu: Graafinen
Tarkastele heidän sukupuutaan.

Re : Landman?

Viesti Kirjoittaja greetjepittery »

Hallo Wim,
In afwachting dat je misschien een antwoord uit 'de Limburg' krijgt, hier mijn 'vermoeden' over HALFMAN.
Deze term nooit genoteerd in mijn rootsstreken (=het Noorden van Oost- en West-Vlaanderen + een stukje van Zeeuws-Vlaanderen;
ook niet in andere delen van West-Vlaanderen).  Een streekgebonden woord dus waarbij Limburgse collega's je kunnen vooruithelpen
(zo niet op het forum, mail misschien eens een GN-netter uit die streek). mvg, Greta
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Viestit: 2598
Sisääntulotila: Graafinen
Selailu: Graafinen
Tarkastele heidän sukupuutaan.

Re : Landman?

Viesti Kirjoittaja greetjepittery »

Sorry, maar met dit achterkomertje sluiten we de hiërarchie der landbouwers af...
In de tijd der Burgerlijke Stand, waar alles in het Frans werd genoteerd tot en met de voornamen (Pierre, Jean, Jacques, François, i.p.v. hun roepnamen Pieter, Pier, Peer en Jan, Co of Kobe en Frans of Sus in de Kempen), ook het beroep... Zo vinden we onder de arme(re) klasse de benaming JOURNALIER... Geen journalist of krantenverkoper :-) maar een DAGLONER en misschien wel de Limburgse tegenhanger (?) van een 'halfman'... Dagloners zijn van alle tijden en vind je zelfs in de Bijbel, voor en na Chr., resp. in het N.T., maar ook al in het O.T.!  Ze werden 's morgensvroeg al dan niet aanvaard om mee op het land te werken.

PS - Altijd interessant & waardevol moest iemand aan dit 'boerendebat' nog iets kunnen toevoegen of opmerken!  mvg, Greta
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Viestit: 2598
Sisääntulotila: Graafinen
Selailu: Graafinen
Tarkastele heidän sukupuutaan.

Re : Boerderijen e.a.

Viesti Kirjoittaja greetjepittery »

"INVENTARIS VAN HET ONROEREND ERFGOED"
https://inventaris.onroerenderfgoed.be/dibe
Vanaf deze mega site nog verschillende links + zoekopdrachten. 
'Levende' bestanden die constant actueel worden gemaakt :
https://inventaris.onroerenderfgoed.be/portaal/kaarten
Zelf een aantal grote boerderijen ontdekt van voorouders en familie die landheren en -mannen waren in de Polders. 
Ieder 'onroerend erfgoed' met telkens een gedetailleerde beschrijving.
En, het gaat niet alleen om GEKLASSEERDE BOERDERIJEN, maar ook monumenten, landschappen, te veel om hier op te noemen.
Gewoon ter illustratie een oeroude familiehoeve :
https://inventaris.onroerenderfgoed.be/dibe/relict/78781
Alsook beschrijving & historiek van zelfs de allerkleinste dorpjes :
https://inventaris.onroerenderfgoed.be/dibe/geheel/22009
Ga zeker eens op verkenning om de geknipte info voor jou te ontdekken. mvg, Greta
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Viestit: 2598
Sisääntulotila: Graafinen
Selailu: Graafinen
Tarkastele heidän sukupuutaan.

Re : Landman?

Viesti Kirjoittaja greetjepittery »

Al eens van "DIKKE BOEREN" gehoord?
Ik niet, tot een bevriende buurvrouw uit 'de Limburg', die mijn stamboomvlooien kreeg, met deze uitdrukking afkwam... Haar moeder (90+) had haar aangeraden om eens te gaan graven in hun tak van 'de dikke boeren' want daar zou ze zeker 'lange' lijnen' ontdekken. En, inderdaad deze 'dikke' boeren zijn makkelijker opspoorbaar door allerlei andere documenten dan de aktes (SVG's, pachten, belastingen, kadaster).  Uitgerekend via deze struik met veel grond, kwam ze uit bij kasteelheren, want 'blauw bloedlijnen' monden niet noodzakelijk uit bij 'verarmde adel'...
Nu, met 'dikke boeren' bedoelde ze wat wij in 'de Vlaanders' 'HERENBOEREN' noemen (zie vorige antwoordjes)  : landbouwers die met personeel werken (meiden & knechten).
Waren deze herenboeren letterlijk ook 'dikker'? Wie zal het zeggen, maar feit is dat ze minder fysiek bezig waren en dat 'dik' toen eerder symbool stond voor welvaart (zoals nog in sommige Afrikaanse dorpen of denk aan de mollige dames van Rubbens).  Bij ons is 'slank zijn' + een 'zongebruind vel' in, maar dat was toen iets voor knechten & meiden...
Het zou ons wel interesseren of een Limburgse GNN collega deze term ook kent (of, dat het misschien een typische familiegezegde is).  mvg, Greta
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Viestit: 2598
Sisääntulotila: Graafinen
Selailu: Graafinen
Tarkastele heidän sukupuutaan.

Re : de landbouw

Viesti Kirjoittaja greetjepittery »

Sommigen gaan de geschiedenis van een (oer)oude voorouderlijke hoeve uitpluizen,
zoals deze zoektocht naar een ontginningshoeve met behulp van oude, in archieven bewaarde documenten.
>>> Ook interessant voor eenieder omwille van die oude landbouwkundige termen in 't Latijn!

Ontginningshoeven werden vanaf de Late Middeleeuwen (1270) gebouwd door  grootgrondbezitters of in opdracht van een abdij.
Pionierswerk waarbij een gebied voor landbouwgebruik werd gereed gemaakt, zo het afgraven van het veen en zorgen voor een goede waterbeheersing (droogleggen).
Woeste gronden werden in cultuur gebracht, zo ook voormalig moeras-, heide- of duingebied.  Of bosontginning (boskap) voor de teelt van landbouwgewassen.

PS-1 - En, een betere definitie gevonden voor halfman (zie reacties 9 & 10) : pachter, vooral bij pacht waarbij zowel verpachter als pachter ieder de helft van het vee inbrachten.
PS-2 - En, bemiddelde boeren (met +40ha. vruchtbare grond) werden wel degelijk "dikke boeren" genoemd (zie # 13), zo ook de dikke boeren op de kleigronden van Groningen!
            Zie de historische research van I. Botke : "De dikke boer is niet meer"
Vastaa Viestiin

Palaa sivulle “Dagelijks leven van uw voorouders”